کلسیم در گیاه

کلسیم (Ca)

 

مقدار کلسیم در گیاه

میزان کلسیم در برگ های گیاهان بسیار متفاوت است و از ۰/۵ تا ۳ درصد وزن خشک متغیر است.
میزان بحرانی این عنصر بسته به گونه گیاهی متغیر می باشد.
در بعضی از گونه ها کلسیم نسبتاً به میزان کمی محلول است،

که از آن با عنوان کلسیم آزاد یاد شده و در بافت گیاه دیده می شود،
در حالی که بیشترین کلسیم به صورت کریستال اگزالات کلسیم یا به شکل

سایر انواع رسوبات کربنات کلسیم یا فسفات کلسیم دیده می شود.
که میزان کلسیم مورد نیاز برای گیاه تا حد بسیار کمی

مشابه با مقداری است که برای عنصر میکرو مورد نیاز است،
اما برای سمیت زدایی سایر کاتیون ها مخصوصاً فلزات

سنگین  مثل Mn , Cu, Zn از غلظت بیشتری استفاده می شود.

میزان جذب Ca به غلظت این عنصر در محیط ریشه و میزان تبخیر از سطح برگ بستگی دارد،

چرا که یون Ca2 پلاس به صورت غیرفعال در شیره سلولی منتقل می گردد.

 

 

بنابراین عواملی که به روی میزان تبخیر از سطح برگ نقش داشته باشند

به روی میزان جذب و انتقال ca به اندام های هوایی نیز تاثیر می گذارند.
میزان جذب Ca نسبت به پتاسیم کمتر است

ولی این میزان در طول عمر گیاه نسبتاً ثابت باقی می ماند.
میزان جذب Ca در محلول غذایی وابسته

به میزان یونهای مخالف در محلول می باشد ،

این جذب در حضور یون NO3 منفی به حداکثر می رساند.
با بلوغ گیاه حرکت Ca محدود شده و میزان ورود

آن به داخل برگ و میوه های در حال رشد آهسته می شود.

کارکرد کلسیم

کلسیم یک عنصر اصلی در ساختمان لایه میانی دیواره سلولی است ،

اگرچه نگهداری و استحکام دیواره سلولی مهمترین کار Ca است ، ولی تنها کار کرد مهم این عنصر نمی باشد.

علائم کمبود

کمبود Ca در وهله نخست در برگها مشاهده می شود.
تغییر شکل و تغییر رنگ نوک برگ به قهوه‌ای یا سیاه از علائم کمبود سیاه می باشد.
برگهای تازه روییده ظاهری پاره پاره داشته و

حاشیه برگها به هم چسبیده می شوند و
در مراحل پیشرفته حاشیه برگها حالت پاره دارند.
در اثر کمبود Ca بعضی از برگ ها ممکن است هرگز به اندازه و شکل نهایی خود نرسند.
کلسیم همچنین به مقدار زیادی به روی رشد و توسعه ریشه اثر می گذارد.
در زمان کمبود این عنصر ریشه ها مخصوصاً که آنها به رنگ قهوه‌ای در می آیند.

یکی از مهمترین اثرات کمبود Ca نقص فیزیولوژیک بافتی در ناحیه گل یا همان پوسیدگی انتهایی گلگاه میباشد

که به خاطر کمبود سیاه و عدم نمو و متابولیسم طبیعی سلولی ایجاد می شود.
زیادی یا کمبود سی در گیاه زمانی رخ می‌دهد که در محلول غذایی تعادل بین کاتیونهای +k و +Mg2 وجود نداشته باشد.
در محلول‌های غذایی که از یون +NH4 به عنوان منبع غذایی استفاده می‌شود.
این یون مثل +K برای ایجاد تعادل کاتیونی عمل نموده و بنابراین به روی جذب Ca از محلول غذایی تاثیر می گذارد.

یکی از نتایج سمیت +NH4 از بین رفتن بافت آوندی در ساقه اصلی گیاه است،

که بروی یکپارچگی دیواره سلولی تاثیر گذاشته و باعث ایجاد کمبود

القایی Ca ناشی از عدم تعادل تیونی در محلول غذایی می‌شود .

کلسیم زیادی کلسیم معمولاً اتفاق نمی افتد اگرچه زیادیه آن

در گیاه ممکن است به روی رابطه بین کاتیون های اصلی K و Mg تاثیر بگذارد،
زیادی کلسیم ممکن است باعث زور علائم‌کمبود K یا انجام شود

با این حال کمبود Mg بیشتر به دلیل کمی K رخ می دهند.

تجمع در بستر ریشه دهی

در صورت استفاده از محلول های غذایی حاوی Ca یا P خواه این

بستر آلی (پوست درخت کاج، لیف نارگیل یا پیت و غیره ) باشد
یا غیر آلی (شن، گراویه، پرلیت پشم سنگ و غیره)
رسوب Ca با P ۱۰ محیط ریشه اتفاق افتاده

و مقدار آن همچنان رو به افزایش می‌گذرد .
ماهیت کلوئیدی این رسوب و تماس نزدیک با سطح ریشه

باعث می شود تا مقداری از این رسوب در اثر خاصیت

اسید سازی دو مرتبه حل شده و با آزاد سازی Ca و P و

نیز سایر عناصر به دام افتاده در این رسوبات،

به عنوان منبع تغذیه مهمی برای گیاه استفاده شود.
این تا حدی گویای آن است که چرا با گذشت زمان تاثیر کاربرد

محلول غذایی بر روی ترکیب عناصر غذایی میکرو و ماکرو گیاه کمتر می شود ،

اگرچه عملیات رایج برای کنترل عناصر غذایی در بستر که از طریق اندازه گیری EC تعیین می شود ، اما
استفاده از آبشویی دوره‌ای است و با این وجود عناصر غذایی رسوب کرده حذف نمی شوند.

 

غلظت کلسیم در محلول غذایی

غلظت کلسیم در محلول غذایی در بیشتر محلول‌های غذایی حدود ۲۰۰Mg/L می‌باشد.
کلسیم در محلول غذایی به صورت کاتیون دو ظرفیتی +Ca2 وجود دارد.
در محلول های غلیظ که غلظت Ca بالاست بسته به حضور سایر یون ها در

محلول غذایی ، Ca می تواند به شکل فسفات کلسیم یا سولفات کلیسم و در PH  بالا به شکل کربنات کلسیم رسوبی نماید.
با دور نگهداشتن از عناصر رسوب دهنده (P و S) در محلولهای غلیظ که باعث تشکیل رسوب می شوند

و همچنین حفظ خاصیت اسیدی(PH کمتر از ۶/۵ )   می توان احتمال تشکیل رسوب را کاهش داد.

ترکیبات شیمیایی برای محلول غذایی

مهمترین ترکیب مورد استفاده نیترات کلسیم
[Ca(NO3)2,4H2O]
می باشد. سولفات کلسیم به خاطر میزان حلالیت کمان در آب (۲/۹۸ گرم در لیتر)

تنها به عنوان یک منبع Ca تکمیلی مورد استفاده قرار می گیرد.
همچنین کلراید کلسیم (cacl2) ممکن است در حد کمی مورد استفاده قرار گیرد

تا حدی که غلظت کلر در محلول غذایی که کمتر از ۱۰۰Mg/L باشد.
آبهای طبیعی ممکن است در حد ۱۰۰mg/L به طور ذاتی دارای کلسیم باشند

که این مقدار برای تامین Ca بیشتر از محلول های غذایی کفایت می نماید.
بنابراین در هنگام تهیه محلول غذایی با استفاده از آب های سخت، بایستی میزان Ca موجود

در آب در زمان تهیه محلول در نظر گرفته شود

تا از زیادی کلسیم در محلول جلوگیری شود.

 

هیدروپونیک چیست