کودهای حیوانی و گیاهی

کودهای حیوانی و گیاهی کود آلی نام دارند.

کودهای آلی به منظور افزایش مواد آلی خاک وهمچنین بهبود ساختمان فیزیکی

و پایداری ساختمان خاک و افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک بکار میروند.

 

 

تقسیم بندی کودهای حیوانی و گیاهی

الف: کودهای حیوانی یا دامی

کودهای حیوانی شامل کود گاو، گوسفند اسب و مرغ میشود.

در خاکهایی که کود دامی مصرف میشود نیاز کود شیمیایی کمتر است.

البته از لحاظ تامین عناصر غذایی در کشت گلخانه ای نمی توان به کودهای دامی تکیه کرد زیرا به علت

مصرف بالای گیاهان گلخانه‌ای باید حجم زیادی کود اضافه کرد که به صرفه نیست.

ارزش اصلی کود دامی تغییرات فیزیکی در خاک و اصلاح بافت خاک میباشد.

کود گاوی

ارزش اصلی این کوده حیوانی تغییر بافت خاک میباشد و بیشترین تاثیر را در اصلاح بافت خاک دارد.

سبب حفظ رطوبت خاک تامین مواد آلی و افزایش مواد غذایی میشود.

در خاکهای سبک یا شنی باعث افزایش چسبندگی ذرات خاک و رطوبت میشود و همچنین مواد غذایی را حفظ میکند و و در خاکهای سنگین یا رُسی باعث افزایش خلل و فرج و تحویل بیشتر و در نتیجه گسترش بهتر ریشه می شود.

به طور کلی کود گاوی به صورت مستقیم باعث افزایش مواد غذایی و به طور غیرمستقیم باعث اصلاح ساختمان خاک میگردد.

کود پوسیده دارای رنگ روشن تر، بی بو و کاملا خشک است.

این کود ظرفیت تبادل کاتیونی بالایی دارد.

این نکته اهمیت دارد که، کود گاوی را باید از گاوهای صنعتی که از علوفه بسته بندی برای تغذیه دام استفاده میکنند تهیه کرد.

کود مرغی

کود مرغی ازت بسیار زیاد دارد اما سبب افزایش املاح خاک و شوری خاک یا همان

افزایش EC میشود در نتیجه باعث برگ سوختگی و خشک شدن گیاه خواهد شد.

کود مرغی بخصوص کود مرغی تازه با تصعید گازهای مضر رشد گیاه را دچار اختلال می کند

و به همین علت کود مرغی برای خاک گلخانه مناسب نیست.

کود اسبی

این کود دارای درجه تخمیر بالا، گرمای زیاد، قابلیت حفظ رطوبت بالا میباشد و برای کاشت بذر

گیاهانی که نیاز به رطوبت زیاد دارند مثل چمن مناسب و گاهی جهت اصلاح بافت خاک استفاده میشود.

این کود کمیاب، گران و از لحاظ مواد غذایی نیز فقیر میباشد.

کود گوسفندی

کود گوسفندی دارای مواد غذایی بیشتری نسبت به کود گاوی است بذر علف هرز نیز زیاد دارد.

جدول درصد میزان عناصر موجود در انواع کودهای حیوانی

کود دامی باید کاملاً پوسیده و فاقد هرگونه عامل بیماری زا، تخم و لارو حشرات، بذرهای علفهای هرز و شن باشد.

معمولاً به ازای هر ۱۰۰۰ متر مربع گلخانه از ۵ تا ۷ تن کود دامی یا کود گاوی کاملاً پوسیده استفاده میگردد.

میزان بیشتر از این موجب افزایش شوری خاک می گردد.

کود دامی تازه به ریشه آسیب می رساند و گاز آمونیاک متصاعد شده برای

ریشه گیاه سمی و در فضای گلخانه باعث سوختگی برگ ها می شود.

طرز صحیح عمل آوری کود حیوانی

کودتا زهرا همراه با ۶۰ تا ۷۰ درصد حجم خود از کاه و کلش جو و گندم یا برنج مخلوط می کنند و

به ازای هر تن کلش مصرفی ۱۰۰ کیلوگرم اوره به آن می افزایند و در چاله یا روی زمین کپه و

در صورت کمبود رطوبت به آن آب اضافه می کنند و روی آن را با پلاستیک سیاه میپوشانند تا عمل تخمیر صورت پذیرد.

دمای توده فوق به ۸۰ درجه سانتیگراد میرسد و تمام عوامل بیماری زا و بذرهای علفهای

هرز از بین میرود این توده پس از ۲ الی ۳ ماه قابل استفاده می شود.

قبل از اضافه نمودن کود دامی به خاک باید آزمایش تجزیه خاک انجام شود و دقت کرد

که شوری عصاره اشباع از یک میلی موس بر سانتیمتر بیشتر نباشد.

بعد از افزودن کودهای دامی نیز به طور مرتب شوری خاک کنترل شود.

افزودن گوگرد به کود حیوانی به تدریج باعث بالا رفتن شوری محیط خاک میگردد.

 زیادی مقدار شوری باعث پژمردگی بوته، کوچکی و سوختگی حاشیه برگها و کاهش محصول میشود.

در ادامه بحث کودهای حیوانی و گیاهی با کود گیاهیآشنا شوید.

کودهای گیاهی یا کود سبز

شامل بقایای اندام گیاهی است که تخمیر و کاملا پوسیده باشند.

 کود سبز موجب افزایش مواد آلی خاک، حفظ مواد غذایی و بهبود خصوصیات فیزیکی خاک میشود.

معمولاً در فصول گرم گیاهان خانواده بقولات مانند ماش کشت وزیر خاک میشوند تا پوسیده و تخمین شوند.

از مهمترین گیاهانی که به عنوان کود سبز استفاده میشوند میتوان به انواع لوبیا، چاودار، یونجه و شبدر اشاره کرد.

کمپوست

کمپوست نیز نوعی کود گیاهی است که شامل بقایای گیاهی و جانوری، لجن فاضلابها، خاکبرگ و بقایای کشتارگاه ها

مانند خون و امحاء و احشاء، گیاهان غیر آوندی، جلبک ها و خزه ها میباشد که پس از

تخمیر، حرارت دادن، پودر شدن حذف عوامل بیماری زا و عفونی آماده می شود.

این کمپوست برای کشت گل ها بسیار مناسب است چون در گلکاری حجم مصرف کمپوست زیاد نیست.

 گاهی از بقایای کمپوست پرورش قارچ نیز به عنوان کود آلی استفاده می شود

ولی این کمپوست به علت داشتن عناصر غذایی بالا احتمال دارد سبب افزایش شوری خاک گردد.

امروزه پیت موس عمومی ترین ماده آلی است که در کشورهایی نظیر آمریکا و کانادا به خاک گلخانه اضافه می شود.

این نوع پیچها معمولاً اسیدی هستند و موجب اسیدی شدن یا کاهش ph خاک می شوند.

 بنابراین اگر برای اصلاح ساختمان خاک در خاک های اسیدی از پیت استفاده شود برای جلوگیری از

کاهش اسیدیته باید مقدار ۵ کیلوگرم در متر مکعب سنگ آهک به خاک اضافه نمود به زمینی که

برای اولین بار برای کشت گلخانه ای مورد استفاده قرار میگیرد حدود ۵۰۰ متر مکعب پیچ به هر هکتار

اضافه می شود از آنجا که شرایط گلخانه‌ای مواد آلی خاک به سرعت تجزیه و استفاده می شوند

باید هر سال ۱۰۰ متر مکعب پیت به هر هکتار اضافه گردد.