عناصر ضروری گیاه
در طول سالها مجموعه ای از اصطلاحات به منظور طبقه بندی
عناصر ضروری گياه یا عناصر ضروری برای رشد گیاه ابداع شده است.
مجموعه این اصطلاحات می تواند گيج كننده و
برای آنهایی كه در اين موضوع نا آشنا هستند گمراه كننده باشد.
حتی افراد با تجربه هم ممكن است گاهی آزرده شوند.
در هر زمينه علمی ، اصطلاحات غامض و مخصوصي توسعه مي یابد
كه تنها توسط افراد فعال در آن زمينه علمي خاص قابل درک است.
يكي از اصطلاحاتی كه معمولا در هنگام اشاره به عناصر فلزی ضروری ،
از قبيل مس ، آهن و روی ، نابجا به كار ميرود ، ماده معدنی است.
تعريف دقيق ماده معدنی به جاي يك عنصر منفرد به تركيبی از عناصر اشاره دارد.
با اين حال ، مواد مغذی معدنی يک اصطلاح كاربردی
معمول در هنگام اشاره به عناصر مغذی گياه است.
اين عبارت گاهی اوقات در تركيب با كلمات ديگر ماننده تغذيه معدنی گياه ،
تغذيه معدنی و يا تغذيه گياهان ، ظاهر می شود كه همه آنها به
عناصر ضروری و مورد نياز گياهان به اين عناصر اشاره ميكند.
ديگر كلمه اشتباهی كه بیشتر وقت ها بد فهميده و به كار میرود،
(ماده مغذی) است كه مجددا به يک عنصر ضروری اشاره دارد.
تركيب كلمات ماده مغذی و عنصر به معنی عنصر ضروری به طور فزاينده ای معمول شده است.
بنابراين عناصری نظير ((K,P,N عناصر غذايی)) ناميده می شوند.
متاسفانه زمانی كه درمورد عناصر ضروری صحبت میشود
هيچكس يک اصطلاح مناسب را پيشنهاد نكرده است.
محققان اوليه گياهی مجموعه ای از اصطلاحات را
برای طبقه بندی ١٦ عنصر ضروری گياهان ايجاد كرده اند.
اصطلاحاتی كه در اين اواخر دستخوش تغييراتی شده اند.
در ابتدا ، عناصر اصلی (ماكرو) ، اين گونه نامگذاری شدند
چرا كه آنها در مقادير قابل توجهی در بافت های گياهی يافت مي شوند.
اين عناصر شامل K,P,O,N,H,C مي باشند.
متاسفانه ، سه عنصر اصلی كه در حال حاضر ضروری
نامگذاری شده Ca و Mg و S در ابتدا به عنوان عناصر ثانويه ناميده می شدند
همانطور كه در اين متن امده است اين عناصرِ به اصطلاح ثانويه بايد به عنوان عناصر اصلي طبقه بندی شوند.
آن عناصری كه در مقادير كم يافت می شوند در ابتدا ( عناصر ناچيز ) يا بعضی اوقات عناصر كمياب ناميده می شدند ،
اين عناصر Zn,Mo,Mn,Fe,Cu,Cl,B هستند. اخيرا اين عناصر به (كم مصرف)(ميكرو)تغيير نام پيدا كرده است.
چرا كه اين واژه نسبت مقايسه اي بين غلظت عناصر اصلی
و عناصر كم مصرف را در بافت گياهي به خوبي نشان ميدهد.
واژه ديگری كه در مورد برخی عناصر كم
مصرف بکار میرود ، ((فلزات سنگين)) است
كه معرف عناصری با وزن اتمی بالا مي باشد.
تعريف ديگر ، فلزاتي با چگالي بزرگتر از 50 mg/mc
می باشد كه شامل عناصری مثل Zn,Ni,Mo,Pb,Fe,Cu,Co,Cd می باشد
كه به عنوان فلزات سنگين در نظر گرفته شدند.
اخيرا يک گروه ديگر به نام عناصر كمياب ناميده شدند
كه شامل آن عناصری در گياهان می باشند
كه در سطوح خيلي پايين (کمتر از 1ppm) وجود دارند
ولي به عنوان عنصر ضروری و مفيد شناخته نشدند.
برخی از اين عناصر ناچيز در فهرست محلول های غذايی كم مصرف يافت میشوند.
مجموعه ديگری از عناصر تحت بررسی ، عناصر خاكی كمياب هستند ،
چرا كه به نظر ميرسد حضور آنها در گياهان اثرات القايی دارد.
كلمه (فراهم) يك مفهوم خاص در تغذيه گياهان دارد اين به آمادگي يك براي جذب توسط ريشه ها اشاره دارد.
هرچند كلمه (فراهم) بيشتر برای كشت های خاكی استفاده مي شود
اما به شكل نامناسبی در منابع هيدروپونيک ظاهر شده است .
براي جذب يك عنصر به داخل گياه ، بايد به شكل محلول در اب اطراف ريشه وجود داشته باشد.
شكل فراهم بيشتر عناصر در محلول به صورت يون است. بايد يادآور شد كه
به هرحال برخی شكل های مولكولی عناصر نيز می توانند قابل جذب باشند.
براي مثال،مولكول اوره [co(NH2)2] (شكلي از نيتروژن محلول) مولكول بوريک اسيد، (H3BO3) و
برخی تركيبات كلاته مثل FeDTPA می توانند توسط ريشه گياه جذب شوند.
( شكل عنصری با جزئيات بيشتر بعدا بحث خواهد شد)
معیارهای ضروری بودن عناصر توسط متخصصان فیزیولوژی
گیاهی دانشگاه كاليفرنیا در سال ۱۹۳۹ منتشر شد.
آرنون و استوت (۱۹۳۹) سه الزام برای
ضرورت یک عنصر برای گياه را توضیح دادند :
1_ حذف عنصر باید باعث رشد غیر عادی ، عدم موفقیت در تکمیل چرخه زندگی يا مرگ قبل از موقع گیاه شود .
2_ عنصر یابد مخصوص و غیر قابل جایگزینی با عنصر دیگر باشد.
3_ تأثير عنصر باید به صورت مستقیم در رشد یا متابولیسم مشخص باشد،
نه اینکه به دلیل تأثیرغير مستقيم نظير رابطه آنتاگونیتی (ستيز) با عنصر دیگر باشد.
برخی افراد متخصص فیزیولوژی گیاهی باور دارند
که ضوابطی آرنون و استوت ارائه دادند ممکن است
سهواً تعداد عناصر ضروری را در حد ۱۶ عنصر ثابت نگهدارد و برای آینده عناصر اضافی يافت شوند
که با این معیارها برای ضروری بودن انطباق نداشته باشند.
در مورد حیوانات عالی،
25 عنصر شناسایی شد که ضروری هستند و
از ۱۶ عنصر ضروری برای گیاه فقط B برای حیوانات مورد نیاز نیست.
۹ عنصر برای حیوانات نیاز است که برای گیاهان نیست،
این ٩ عنصر عبارت اند از: Si Se ،Ni ،Co ،Cr As و 7
برخي متخصصان فیزیولوژی گیاهی باور دارند که برای تعیین ضروری بودن Si،iNi،Co و ۷ فقط نیاز به زمان است
و آن ها به مرور به فهرست ۱۶ عناصر ضروری برای گیاه اضافه خواهد شد؛
آنها پیشنهاد دادند که این عناصر هم می توانند جهت تضمین رشد بهتر گیاه به بستر ریشه دهی اضافه شوند.
