تاثیر زینک در گیاه
یکی دیگر از موضوعات مهم در کشت هیدروپونیک توجه به تاثیر روی یا همان زینک در گیاه جهت پرورش و تولید محصولات سالم بوده و هست.
البته نباید از این موضوع غافل شد که زینک ( روی ) نیز مانند دیگر عناصر در کشت به سبک کاشت در خاک بسیار مهم است و جایگاه ویژه خود را دارد
زینک ( Zn ) نیز در دسته عناصر میکرو قرار دارد و علامت اختصاری Zn شناخته میشود.
غلظت زینک در گیاهان
تاثیر زینک در گیاه و دامنه کفایت زینک ( Zn ) در اغلب گیاهان بین ۲۰ تا ۵۰mg/kg(ppm) وزن خشک گیاه متغیر میباشد.
زینک یک فعال کننده آنزیمی میباشد و دارای نقش مشابهی با عناصر منیزیم و منگنز در فرآیندهای آنزیمی است.
زینک از این نظر که حد بحرانی آن در بیشتر گیاهان ۱۵mg/kg(ppm) بوده و منحصر به فرد است.
تغییر زینک در محدوده ۱۵mg/kg(ppm) یعنی ۱ تا ۲mg/kg(ppm) تفاوت میتواند باعث رشد غیر نرمال شود.
تعیین دقیق غلظت زینک در آنالیز نیز بسیار مهم است.
کارکرد زینک در گیاه
کارکرد زینک در گیاه به این شکل است که:
زینک (روی) یک فعال کننده آنزیمی میباشد و دارای نقش مشابهی با عناصر منیزیم و منگنز در فرآیندهای آنزیمی عمل میکند.
تنها نقش منحصر به فرد زینک ( Zn ) فعالکردن کربنیک آنهیدراز میباشد.
به نظر میرسد که زینک دارای نقش های دیگری نیز باشد که هنوز ناشناخته است.
مطالعات زیادی به روی رابطه بین عناصر فسفر و آهن
با زینک انجام شده که نتایج نشان داده
زیادی فسفر بیشتر از ۱ درصد) در گیاه مانع فعالیت مناسب زینک میشود
در حالی که بالا بودن غلظت زینک مانع کاربرد صحیح آهن (Fe) میشود
و احتمالاً برعکس آن هم درست است.
علائم کمبود زینک
کمبود زینک به صورت زردی بین رگبرگی در برگهای جوان ظاهر میشود و به شکل نواری در برگهای بعضی از گیاهان در می آید.
درختان میوه و آجیلی، شاخه های انتهایی آنها شکل روزت به
خود گرفته و به مقدار قابل توجه مرگ انتهایی شاخه دیده میشود.
رشد برگ و گیاه بسیار کُند و متوقف شده
و در حالت کمبود شدید برگ ها میریزند.
کمبود متوسط زینک ممکن است با کمبود عناصر منیزیم، آهن و یا منگنز اشتباه شود.
بنابراین آنالیز گیاه برای تعیین اینکه کدام عنصر در حالت کمبود میباشد ضروریست.
علایم کمبود و تاثیر زینک در گیاه باید با دقت بررسی شود
علائم مسمومیت زینک در گیاه
بسیاری از گیاهان تا حد زیادی به افزایش غلظت زینک در بافت خود بدون پیدایش علائم سمیت تحمل دارند.
این گونه ها می توانند غلظت زینک را تا حد چند ppm بدون هیچ گونه اثر مخرب می در بافتهای خود تحمل کنند.
با این وجود، در گونه هایی که به آهن و زینک حساس می باشند غلظتهای بالای زینک باعث پیدایش علائم کمبود آهن نیز میشود.
اگر کلات آهن در محلول غذایی استفاده نشود،
کمبود زینک در بافت گیاه مشخص نمیشود.
غلظت زینک در محلول غذایی
تاثیر زینک در گیاه از نظر غلظت محلول غذایی نیز به این شکل است که
غلظت زینک در محلولهای غذایی ۰/۰۵mg/L(ppm) است.
زینک در محلول غذایی به صورت کاتیون دو ظرفیتی Znبه توان +۲ حضور دارد شواهدی وجود دارد
که وجود کلات آهن در محلول غذایی جذب و انتقال زینک را با مشکل میکند.
نویسنده این مطلب مثالهای زیادی از
کمبود زینک در گوجه فرنگی دیده،
که امکان دارد منعکس کننده حضور کلات در محلول غذایی باشد.
یکی از راه های جبران کمبود زینک در این مورد اضافه کردن غلظت زینک در محلول غذایی تا ۰/۱mg/L(ppm) میباشد.
ترکیبات زینک برای محلول غذایی
سولفات زینک، ZnSO4°7H2O، عمده ترین ترکیب مورد استفاده میباشد.
مس و کلر و بور نیز از دیگر عناصر میکرو هستند که پیشنهاد میشود با کلیک روی نام آنها مطالب مربط به این عناصر هم مطالعه شود